گردشگری

مجموعه حرم امام رضا (ع) از نظر مساحت بزرگترین مسجد و از لحاظ جمعیت دومین در جهان است. از جمله فضاهای مرتبط این مجموعه مسجد گوهرشاد، موزه، دو کتابخانه، چهار مدرسه علوم دینی، گورستان، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، سالن غذاخوری برای زائران، رواق‌های وسیع برای نمازگزاران و چندین ساختمان دیگر می باشد. حرم اما رضا (ع) به تنهایی محوطه‌ای به مساحت ۲۶۷۰۷۹ متر مربع را پوشش می‌دهد و در مجموع که شامل هفت صحن می شود، مساحت آن به ۵۹۸۶۵۷ متر مربع می رسد.

مشهد واژه مختصر مشهد الرضا و به معنی محل و مکان شهادت و نام شهری است که به مرکزیت مدفن امام رضا (ع) در سناباد شکل گرفته است. پیکر مطهر امام رضا (ع) درسال 203 هجری قمری در این شهر به خاک سپرده شده است. در طی سالهای بعد جهت احداث حرم کارهای صورت گرفت اما در سال 499 هجری قمری زمانی که ترکمانان به این شهر تهاجم آوردند باعث تخریب برج و باروی شهر مشهد شدند اما به بنای حرم آسیبی نرسید ولی پس از غائله 510 هجری قمری که عده زیادی در مشهد به قتل رسیدند و خرابی مختصری ایجاد شد، عضدالدین فرامرز علی حاکم وقت مشهد، حصار جدیدی به دور مشهد الرضا کشید و در عهد سلجوقیان نیز با اقدامات عمرانی ابوطاهر قمی بیش از پیش بر جمعیت و رونق مشهد افزوده گردید. درعهد خوارزمشاهیان نیز مشهد مورد توجه امرا و حکام بود و درجریان یورش‌های مغولاها به طوس، مشهد به عنوان منطقه امن و بدون خرابی به جای ماند و با جذب مهاجران پناهنده بر جمعیتش افزوده شد. از اواخر عهد تیموریان و در دوره صفویه مشهد بارها مورد تهاجم ازبک‌ها واقع شده است اما بیشترین صدمه به حرم امام رضا(ع) در سال 977 هجری قمری در پی حمله سپاه عبدالمؤمن خان ازبک صورت گرفت و اشیا و اموال خزانه حرم امام رضا و تزئینات آن به غارت رفت. اما به واسطه توجه شاهان و امرای صفویه خرابی‌ها جبران شد و در جهت توسعه بناهای اطراف حرم امام رضا اقدامات جدی صورت گرفت.

در دوره افشاریه نیز مشهد به عنوان مرکز سیاسی و مقر فرمانروایی مورد توجه قرار گرفت و با ایجاد سقاخانه اسماعیل طلایی و طلاکاری ایوان و مناره قدیمی و احداث مناره ایوان عباسی و ساخت ضریح جواهرنشان و اختصاص موقوفات و انتظام امور ابنیه رضوی، مشهد و حرم امام رضا(ع) از رونق بیشتری برخوردار گردید. در این دوران نیز مشهد بارها مورد تهاجم ترکمانان قرار گرفت و با شورش سالار و رخدادهای دیگر از قبیل به توپ بسته شدن حرم در سال 1320 و اشغال شهر در جنگ جهانی اول، صدمات و خسارات زیادی بر حرم امام رضا(ع) و شهر وارد گردید. در دوران پهلوی نیز بناها و خیابان‌های جدید در مشهد ایجاد و صحن موزه بنا شد و ساختمانی برای کتابخانه آستانه ساخته و رواق‌های دارالشرف، دارالزهد و دارالسرور بنا گردید و میدانی در اطراف حرم امام رضا(ع) مطهر احداث شد و با ایجاد خیابان ها، محلات میادین، مدارس جدید، بیمارستان‌ها و فراهم ساختن امکانات بهداشتی، خدماتی و فرهنگی شهر مشهد گسترش یافت. ایجاد فرودگاه، ایستگاه راه آهن و جاده‌های مواصلاتی زمینه را برای جذب بیشتر زائران و مسافران فراهم کرد و برای رفاه زائران و مسافران مراکز مختلف رفاهی از قبیل هتل‌ها و مهمانپذیر‌ها در نقاط مختلف مشهد به ویژه اطراف حرم مطهر امام رضا احداث گردید.

برچسب‌ها:اماکن مذهبی, امام رضا, حرم امام رضا, مشهد, مشهد مقدس