گردشگری

شهرستان بم واقع در استان کرمان با برخورداری از آثار و بناهای تاریخی ، قدمتی دیرینه دارد که برخی آثار آن به بیش از دو هزار سال قبل می‌رسد.

شهرستان بم با وسعت ‪ ۱۷هزار و ‪ ۷۵۵کیلومتر مربع در ‪ ۱۹۳کیلومتری جنوب شرقی کرمان واقع شده است. ارتفاع این شهرستان از سطح دریا ‪ ۱۰۶۲متر است.

بم از نظر ارتفاعات دو وضعیت متفاوت دارد، یکی ناحیه کوهستانی که ادامه رشته کوههای مرکزی ایران و مشهور به جبالبارز است، دیگری ناحیه پست کویری که مشتمل بر شنزار و نمکزار لوت و اطراف آن است. بم شهری است قدیمی که بنای آن را به بهمن پسر اسفندیار نسبت داده اند. در شمال شهر فعلی بم قلعه تاریخی ارگ قرار گرفته و به عنوان بزرگترین بنای خشتی جهان معروف است.

شهر بم در گذشته در مسیر جاده ابریشم قرار داشته و در زمره یکی از مهمترین مراکز تولید و پرورش کرم ابریشم نیز بوده است. از جمله مهمترین آثار و ابنیه تاریخی بم می‌توان به ارگ بم، قلعه دختر یا قلعه کوهک، قیصریه زرتشتیان بم و قلعه دارستان اشاره کرد.

تاریخچه‌ ارگ بم

بم با کوه‌های مرتفع و آب‌های زیرزمینی سرشار در 193 كیلومتری جنوب شرقی كرمان واقع است. این شهر به همین دلیل دو نوع آب و هوای سرد كوهستانی و آب و هوای گرم و خشك دارد.

شهر بم یك از كهن ترین مراكز شهرنشینی ایران است. تپه‌های تاریخی بیدرون در 10 كیلومتـری شمال و تل آتشی در دارستان در فاصله 30 كیلومتری شرق بم كه متعلق به هزاره‌های دوم تا چهارم قبل از میلاد مسیح است گواه این قدمت تاریخی است.

زندگی در بم واطراف آن از شش هزار سال قبل شكل گرفته و در دورانی از تاریخ در مكانی كه ارگ نامیده می‌شد تمركزی به وجود آمد.

بم به علت قرار گرفتن در مسیر یكی از مهمترین شاهراه‌های بین المللی عهد باستان راه ادویه نام گرفته بود كه از شعب اصلی و مهم راه ابریشم محسوب می‌شد. راه تجارت بین شرق و غرب كه اهمیت استراتژیك مهمی داشته است.

صنعت ابریشم بافی به احتمال قوی از چین و از طریق جاده ادویه (ازطریق هند) به بم رسیده بود.

شهرهای بزرگی مانند نرماشیر، ریگان، دارزین و سنا در منطقه وجود داشته كه این شهرها تا قرن ششم هجری از آبادانی فراوان برخوردار بوده‌اند و در دوره‌های بعدی از بین رفته‌اند. علاوه برارگ بم آثار باقیمانده از این شهرها و قلعه‌های باستانی با عظمت دیگری مانند قلعه های پیرماه شاه ( افضل آباد)، قلعه جمالی، دارستان، قلعه (قلعه شهید)، قلعه نعیم‌آباد و آثاردیگری در منطقه مشاهده می‌شود كه نشان از تمدن كهن و آبادانی منطقه دارد.

ارگ بم كه درواقع در روزگاران كهن شهر بم همین قلعه بود، در شمال شرقی شهر بم، بربالا و دامنه صخره ای عظیم با خشت و گل ساخته شده است. سابقه تاریخی ارگ بم به موجب نوشته‌های تاریخی، از جمله حدودالعالم و تاریخ وزیری به دو هزار سال پیش می‌رسد. ارگ بم تاحدود 180 سال پیش هنوز محل سكونت عده ای از اهالی بم بود.

مجموعه ارگ بم، شامل شهر قدیم و قلعه، قریب به 20 هكتار (طول ضلع غربی ارگ 520 و عرض آن 430 متر است) وسعت داشت و مسافت ارگ و قلعه، قریب 6 هكتار بود.

دورتادور قلعه خندقی های عمیق وجود داشت كه آن را از یورش‌ها مصون می داشت. 38 برج دیده‌بانی در فواصل معین روی باروهای قلعه قرار داشتند.

درمیان قلعه عمارت حاكم نشین برروی صخره ای طبیعی بنا شده بود كه دارای پنج طبقه بود و همگی از خشت و گل.

ستون‌ها و قوس‌ها باقی مانده در قلعه بم، مغازه های نانوایی، روغنگیری و قفسه های خشتی در بازار قلعه نشان از رونق گذشته آن داشت.

در دوره اسلامی، دو مسجد با نامهای مسجد جامع و مسجد حضرت محمد و حسینیه شامل یك صحن، یك ایوان دو طبقه قرینه هم و چند اتاق در ارگ تاریخی بم ساخت شده بود كه همه آن‌ها در جریان زلزله نابود شد.

در ارگ بم یك زورخانه به شیوه سایر ورزشگاه‌های سنتی از چهار ایوان، یك گنبد و گود نیز وجود داشت كه آن‌ها نیز ویران شد.

ارگ بم تنها یك ورودی داشت كه طاق ورودی آن قابل مقایسه با قوس‌های دوره ساسانی بود. لطفعلی‌خان زند در همین قلعه به وسیله محمدعلی خان زابلی حاكم قلعه بم دستگیر شد. آخرین محاربه در اصطبل همین قلعه روی داده بود.

ارگ بم تا سال 1254 هـجری قمری و غائله آقاخان محلاتی مسكونی بود.

این قیصریه یا بازارهای زرتشتیان

این قیصریه یا بازارهای زرتشتیان بخشی از یک مجموعه عام‌المنفعه می‌باشد که بنا به دستور محمد اسماعیل خان نوری وکیل‌الملک که در سالهای ‪ ۱۲۷۷تا ‪ ۱۲۸۴هجری قمری و در زمان سلطنت ناصرالدین شاه قاجار حاکم کرمان بود ، ساخته شده است. این مجموعه در وسط شهر بم و در امتداد بازارهای قدیمی آن واقع شده است و شامل چند رشته بازار، حمام، آب انبار، کاروانسرا، مسجد و قیصریه می‌باشد.

قلعه دارستان

قلعه دارستان که در ‪ ۳۴کیلومتری شمال شرقی شهر بم قرار گرفته از دیگر آثار تاریخی این شهرستان است. قدمت این قلعه بنا به گفته اهالی بیش از ‪ ۲۵۰سال می‌باشد. این قلعه که از خشت و گل ساخته شده دارای دیوارهای ضخیم به بلندی بیش از ‪ ۴متر و ‪ ۸برج دیده‌بانی به بلندی ‪ ۶متر و دارای چندین اتاق و مکان جهت نگهداری دام و انبار بوده است.

از دیگر آثار تاریخی بخش مرکزی بم می‌توان به خانه انصاری، خانه احمدخان بهزادی، خانه عماد و عمارت رحیم‌آباد، قلعه گبری، قلعه سنگی، تل آتشی، بقعه سلطان سید احمد خراسانی ،مسجد حضرت رسول (ص)، امامزاده زید و امامزاده اسیری اشاره کرد.

برچسب‌ها:اثار تاریخی بم, ارگ بم, بم, شهر بم